Prof. Dr. Karaboğa: ABC algoritması 1937 yılından bu yana dünya bilimini etkileyen en önemli buluş

ERCİYES Üniversitesi (ERÜ) Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Derviş Karaboğa, “1937 yılından bu yana ABC algoritması dünyadaki bilimi etkileyen en önemli buluş desem yanlış olmaz. Bunu demek için tam 20 yıl bekledim. Çünkü bir bilimin, bilimsel buluşun, teorinin, kuramın geçerli olduğunu, etkisini görmek için verilerin oluşmasını beklemeniz gerekiyor. Bir günde bilimsel verilerin etkilerini görmek mümkün değil” dedi.

ERÜ Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Derviş Karaboğa’nın, bal arılarının koloni halindeki çalışma düzeninden esinlenerek geliştirdiği Yapay Arı Kolonisi (Artificial Bee Colony-ABC) algoritmasının 20’nci yılı nedeniyle, çalıştay düzenlendi. Türkiye’nin pek çok üniversitesinden katılımcının katıldığı çalıştaya ERÜ Mühendislik Fakültesi ev sahipliği yaptı. Programın açılışında konuşan ERÜ Rektörü Prof. Dr. Fatih Altun, üniversitenin pek çok önemli projelere imza attığını ve adını dünya çapında duyurduğuna vurgu yaptı. Yapay zeka üzerine yaptığı çalışmalarla dünya literaründe kabul gören Prof. Dr. Derviş Karaboğa ise “Sosyal yaşamımızda, mesleki yaşamımızda 'optimizasyon' yapmıyorsak, uyku hali hariç 'optimizasyon' yapmıyorsak, karar verirken herhangi bir probleme çözüm üretirken, o zaman büyük ihtimalle yanlış içindeyiz. Başarılı olmak için 'eniyileme' yani 'optimizasyon' yapmak zorundayız. En iyi şekilde karar vermek, en iyi şekilde sistemi tasarlamak demek” dedi.

Türkiye’nin dört bir yanından konuşmacıların çalıştaya katıldığını da belirten Prof. Dr. Karaboğa, “Bu zamana kadar çok farklı bilimsel toplantılara katıldık. Ama bugünkü toplantı farklı bir toplantı. Duygusallık da yaşıyorum. Cumhuriyet tarihi boyunca 1937 yılında ‘Behçet’ hastalığını bir Türk bulmuştur. 1937 yılından bu yana ABC algoritması dünyadaki bilimi etkileyen en önemli buluş desem yanlış olmaz. Bunu demek için tam 20 yıl bekledim. Çünkü, bir bilimin, bir bilimsel buluşun, bir teorinin, bir kuramın geçerli olduğunu, etkisini görmek için verilerin oluşmasını beklemeniz gerekiyor. Bir günde bilimsel verilerin etkilerini görmek mümkün değil” diye konuştu.

‘BİLİMDE VE TEKNOLOJİDE İLERİ SEVİYEDE OLMAZSAK ZULME MARUZ KALIRIZ’

Türk Dermatolog Hulusi Behçet'in, ‘Behçet’ hastalığını ortaya çıkaran ilk bilim insanı olarak tarihe geçtiğine de dikkat çeken Prof. Dr. Karaboğa, "20 yıl önce bu algoritmayı geliştirdiğimde ben bu kadar iyi olduğunu zaten biliyordum. Hatta o heyecanı çok iyi hatırlıyorum ama bu şekildeki bir iddiayla o zaman çıksak elbette ki çok farklı anlaşılırdı. 1937 yılından sonra dünyada bizi bilim arenasında temsil eden en etkili buluş olduğunu söylersem yanlış olmaz. Yaklaşık 35 yıldır yapay zekayla uğraşıyorum. Bu süre içinde edindiğimiz kazanımları, hikayeyi, bu kolay çıkmadı. Nasıl ortaya çıktı bunları anlatacağız. Bilimde, bilgide, teknolojide eğer ileri seviyede olmazsak her an zulme maruz kalacağız. Biz bunu biliyoruz, Anadolu böyle bir yer. ABC logomuza milli bir anlam da katarak ay yıldız ekledik. Bu haliyle o kadar güzel tepkiler aldık ki herkes bunu istiyor. Türk milleti adına böyle güzel şeyler yapılmasını istiyor" değerlendirmesinde bulundu.