Kars Yaşayan Miras Festivali; Kars Valisi Ziya Polat, AK Parti Kars Milletvekili Adem Çalkın, Kars Belediye Başkanı Prof. Dr. Ötüken Senger, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yaşayan Miras ve Kültürel Etkinlikler Genel Müdür Yardımcısı Dr. Serkan Emir Erkmen ve il protokolünün katıldığı törenle başladı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Yaşayan Miras ve Kültürel Etkinlikler Genel Müdürlüğü’nün katkılarıyla hayata geçirilen festival; kültürel ve sanatsal birikimimizin aynası olan somut olmayan kültürel mirasa ve bu mirası icra eden meslek gruplarına yönelik toplumsal bilinç oluşturmayı, geleneksel el sanatlarını desteklemeyi, sanatları ve sanatçıları tanıtmayı ve bu eşsiz mirası gelecek kuşaklara aktarmayı amaçlıyor. Canlı atölyeler, gösteriler, sergiler, konser ve ustalarla söyleşilerle dolu festival, sanatseverlere el sanatlarının inceliklerini yakından deneyimleme ve yaşayan miras unsurları ile tanışma fırsatı sunuyor. Yaşayan Miras Festivali’nin; Çorum, Ankara, Isparta, Burdur, Karabük, Sivas, Tokat, Afyonkarahisar, Erzincan ve Edirne’nin ardından onbirinci durağı Kars oldu.
Kültür ve Turizm Bakanlığının katkıları ile Biz Derneği, Kars Valiliği ve Kars Belediyesi iş birliğinde düzenlenen ve Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcılarına ve sanatseverlere ev sahipliği yapan Kars Yaşayan Miras Festivali Kafkas Halk Oyunları Topluluğu Gösterisi’nin ardından Gazi Kars Bedesteni’nde gerçekleşen törenle açıldı.
VALİ POLAT: TARİH VE KÜLTÜR KENTİ KARS, AYNI ZAMANDA ARTIK BİR TURİZM KENTİ
Kars Valisi Ziya Polat yaptığı açılış konuşmasında, “Yaşayan miras; mirasa sahip çıkma, geçmişe sahip çıkma geçmişi geleceğe aktarma konusunda bunu bazı yerlerde örnek olarak veriyorum. Kırım Türkleri Sibirya'ya sürgün olduğu zaman, Kırım Türkleri tren vagonlarını eşyalarla doldurmaya başlamışlar. Tabii orada akil insanlar, büyükler, ‘Evlatlar, eşyayı bırakın, bağlamanızı alın. Biz bağlamamızla hem kendimizi hem kültürümüzü, bizi nereye sürerlerse sürsünler götürürüz’ demişlerdi. Biz bağlamaya gönlümüzü işleyen, cama aklımızı işleyeniz… Biraz sonra atölyeleri gezeceğiz. Sanatçı arkadaşlarımızın, bu mirası yaşatan insanların akıllarını, düşüncelerini, kalplerini, ilmek ilmek işledikleri sanat eserlerini beraber göreceğiz. Bu eserlere bu mirasa, bu geçmişe sahip olacağız ki gençler, genç kardeşlerimiz de bu mirasa sahip olsun. Biz devlet olarak da kurum ve kuruluşlar olarak da bu mirasa sahip çıkmak zorundayız. Gelecek nesillere, gençlerimize aktarmak zorundayız. Çok şükür devletimiz çok güçlü. Bu güçlü devlet evlatlarına da mirasına da sahip çıkmayı biliyor, bilecektir de. Kars, Anadolu'nun kapısı diyoruz. Kars, mozaik kent diyoruz. Kars, Harakani Hazretleri'nin yurdu diyoruz. Kars, şehitler diyarı diyoruz. Biz bu şehrin kültürünü de bu ülkenin, bu milletin kültürünü de aktarmak zorundayız. Kars bir tarih kenti, bir kültür kenti diyoruz da aynı zamanda artık Kars bir turizm kenti. Binlerce yatak kapasitesi olan bir kültür kentinden, turizm kentinden bahsediyoruz. Artık gelen misafirlerimizin mutlu ayrıldığı, ‘biz daha önce bu şehri niye görmemişiz?’ dediği kentten bahsediyoruz. Bizim bu şehri iyi anlatmamız lazım. Öncelikle algımızı yenmek zorundayız. Nasıl yeneceğiz? İşte Kültür ve Turizm Bakanlığımız destek verdi” diyerek başta Kültür ve Turizm Bakanlığına, Yaşayan Miras ve Kültürel Etkinlikler Genel Müdürlüğüne ve tüm emeği geçenlere teşekkür etti.
MİLLETVEKİLİ ÇALKIN: CUMHURBAŞKANIMIZ ERDOĞAN’DAN KARS’A SELAM GETİRDİM
AK Parti Kars Milletvekili Adem Çalkın, “Burası çok kadim topraklar. Bizler, Kafkasya'nın, Anadolu'nun çocukları olarak bu kadim topraklarda yaşamaktan onur ve gurur duyuyoruz. Bu kadim mirası taşımak bizim omuzlarımıza yük değil güç veriyor kuvvet veriyor. Dolayısıyla burada Kafkasların bir mozaiği olan Ahıska Türklerinin, Azerbaycan Türklerinin, Karapapak Türklerinin, Türkmenlerin, Kürtlerin birlik içerisinde, beraberlik içerisinde kardeşçe yaşadığı örnek bir şehrin mirasını da taşıyoruz. Kolay bir miras değil. Bunu başımızın üzerinde taşıyoruz ve bu şehre hizmet etmekten onur ve gurur duyuyoruz. Önceki gün 1 Ekim'di. Dolayısıyla biz 28. dönemin 4. yasama yılında Cumhurbaşkanımızın hitaplarıyla meclisimizi açtık. Sayın Cumhurbaşkanımızla yaptığım konuşmada, ‘Sayın Cumhurbaşkanım, Kars'a gideceğiz. Hafta sonu Kültür ve Turizm Bakanlığımızın festivali var’’ dediğimde, benden ‘Karslılara selam götür.’ dedi. Konuşmamı Sayın Cumhurbaşkanının selamlarıyla bitiriyorum.” dedi.
BELEDİYE BAŞKANI SENGER: KARS TÜRKİYE'NİN YAŞAYAN MİRAS HARİTASINDA BİR HAZİNEDİR
Kars Belediye Başkanı Prof. Dr. Ötüken Senger, “Hepinizi kadim şehir Kars'ta tarih ile kültürün kalbinde Yaşayan Miras Festivali'nin açılışında yürekten selamlıyorum. Bu anlamlı etkinliğin gerçekleşmesinde desteklerini esirgemeyen Kültür ve Turizm Bakanlığı’mıza şükranlarımı sunuyorum. Bugün burada bir araya gelmemize vesile olan Yaşayan Miras Festivali yalnızca kültürel bir etkinlik değil, aynı zamanda bir milletin kolektif hafızasının, yerel değerlerinin ve çok katmanlı kimliğinin görünür kılınması adına son derece önemli bir kültürel toplumsal girişimdir. Bu bağlamda böylesine nitelikli bir organizasyonun Kars'ta gerçekleştirilmesinden büyük bir gurur ve memnuniyet duyduğumu ifade etmek istiyorum. UNESCO tarafından somut olmayan kültürel miras ya da daha yaygın ifadesiyle yaşayan miras olarak tanımlanan kavram bize çok kıymetli bir çerçeve sunmaktadır. Yaşayan miras sözü anlatımlar, geleneksel el sanatları, ritüeller, törenler, halk oyunları, gastronomi ve doğayla kurulan kültürel ilişkiler gibi unsurları kapsar. Bunlar yalnızca bir toplumun geçmişini değil, bugününü ve geleceğini biçimlendirme potansiyeline sahip olan dinamik değerlerdir. İşte Kars tam da bu tanıtımın merkezinde olan bir şehirdir. Kars Türkiye'nin yaşayan miras haritasında bir hazinedir. Anadolu'nun doğusunda yükselen bu şehir binlerce yıllık birikimi, çok kültürlü yapısıyla yoğrulmuş Türk'ün ruhunu da komşu hatların sıcaklığını da içinde barındırmıştır. Burada Türk, Kürt, Çerkez, daha nice kardeş halk yüzyıllardır birlikte yaşamış, birlikte üretmiş, birlikte kutlamış, birlikte yas tutmuş. İşte bu kardeşlik bu birlikte yaşama kültürü de yaşayan mirasımızın bir parçası olmuştur.” diye konuştu.
GENEL MÜDÜR YARDIMCISI ERKMEN: ÖNÜMÜZDEKİ YIL 15 İLİMİZDE YAŞAYAN MİRAS FESTİVALİ’Nİ GERÇEKLEŞTİRECEĞİZ
Kültür ve Turizm Bakanlığı Yaşayan Miras ve Kültürel Etkinlikler Genel Müdür Yardımcısı Dr. Serkan Emir Erkmen ise “Biz Kültür ve Turizm Bakanlığı Yaşayan Miras ve Kültürel Etkinlikler Genel Müdürlüğü olarak önümüzdeki yıl 60. yılımızı kutlayacağız. 60 yıldan beri halk kültürünün, bizi biz yapan değerlerin, yani somut olmayan kültürel mirasımızın artık güncel tabiriyle yaşayan mirasımızın korunması için çeşitli çalışmalar yürütüyoruz. Başta Halk Kültürü Dairesi Başkanlığı olmak üzere tespit, envanterleme ve kayıt altına alarak koruma faaliyetleri gerçekleştirerek yaşayan mirasımızı, geçmişten aldığımızı geleceğe aktarmaya özel bir önem gösteriyoruz. Yaşayan Miras ve Kültürel Etkinlikler Genel Müdürlüğü olarak aynı zamanda ülke çapında Türkiye Kültür Yolu Festivali gibi kültür ve sanatın her alanını kapsayan büyük festivaller ve kültürel etkinlikler gerçekleştirmekteyiz. Yaşayan Miras Festivali de bu etkinliklerimizden bir tanesi. Yaklaşık bir sene önce başlayan bu festivalimizin şu an 11.’sini gerçekleştiriyoruz. Önümüzdeki yıl 15 ilimizde Yaşayan Miras Festivali’ni gerçekleştireceğiz. Yaşayan miras hepimizin ortak sorumluluğu olan bir alan. Çünkü yaşayan miras; bizim atalarımızdan miras aldığımız, dedelerimizden, annelerimizden öğrendiğimiz ve gelecek kuşaklara aktarmak zorunlu olduğumuz, bizi biz yapan değerler. Bu sebeple Yaşayan Miras Festivali gibi festivallerle toplumsal farkındalığı arttırmaya, sanatçılar miras taşıyıcıları arasındaki karşılıklı iş birliğini ve etkileşimi güçlendirmeye ve aynı zamanda kültürel değerlerimizi yurt içinde ve yurt dışında tanıtmaya özel bir önem gösteriyoruz.” ifadelerini kullandı.
Açılış programı, Kars kültüründe önemli bir yeri olan Âşıklık geleneği temsilcileri Âşık Ayhan Şimşek ve Âşık Ilgar Çifçioğlu’nun dinletisi ile devam etti. Kars Valisi Ziya Polat ve Kültür ve Turizm Bakanlığı Yaşayan Miras ve Kültürel Etkinlikler Genel Müdür Yardımcısı Dr. Serkan Emir Erkmen ile beraberindeki heyet açılış programının ardından, Çalgı Yapımı- Bağlama ve Tar, Cam Üfleme, Deri İşleme, Halı Dokuma, Geleneksel Bebek Yapımı, Sarıkamış Obsidyen Taş İşlemeciliği, Baston Yapımı, Çömlekçilik, Reşik Yapımı, Bıçakçılık, Mozaik, Çorap Örücülüğü, Mücevher Sadekarlığı, Sepet Örücülüğü, Ahşap Oymacılığı, Bakır Süsleme, Çarpana Dokuma, İğne Oyası ve Keçecilik gibi geleneksel el sanatlarından davet edilen ustaların stantlarını gezerek sanatkarlardan bilgi aldı.
Protokol daha sonra, Gazi Kars Bedesteni’de, festival kapsamında yer alan Türk Süsleme Sanatları sergilerini gezdi. Ahmed Hüsrev Koyuncu’nun Hüsn-ü Hat, Mehmet Necati Çöğenli’nin Ebru, Sema Topal Akkeçe’nin Tezhip eserlerinin yer aldığı Türk Süsleme Sanatları Sergileri’ne ev sahipliği yapan Kars Yaşayan Miras Festivali sanatseverlerden yoğun ilgi gördü. Program, geleneksel zekâ ve strateji oyunu mangala’nın tanıtılarak, katılımcıların deneyimlemesinin sağlandığı Mangala standı ziyaretinin ardından Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı ve Karagöz sanatçısı Hüseyin Aytuğ Çelik’in Karagöz gösterisi ile sona erdi.
DOLU DOLU FESTİVAL
Zengin sanatsal ve kültürel birikimiyle Yaşayan Miras Festivali’ne ilk kez ev sahipliği yapan Kars’ta Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal envanterine; Âşıklık geleneği, Köse, Kazkaz, Farfarafilli oyunları, keçecilik, mey yapımcılığı ve icracılığı, geleneksel oyuncaklar, yağmur duası törenleri, mani söyleme geleneği olmak üzere 9 unsur ve Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı 60 sanatçı bulunuyor.
5’i Kars’tan, 25’i 10 farklı ilden toplam 30 Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı ve 50 Sanatkârın katıldığı ve birçok sanat dalının tanıtıldığı “Kars Yaşayan Miras Festivali” 05 Ekim Pazar gününe kadar Gazi Kars Bedesteni’de sanatseverlerle buluşuyor. 2025 yılının ‘’Aile Yılı’’ olması sebebiyle Kars ADEM ve Karslı Kadınları Kalkındırma Kooperatifi Yaşayan Miras Festivali kapsamında yer alıyor.
04 Ekim Cumartesi akşamı sazın sözün buluşacağı türkü dinletisi ile Eren Can Ortakcı ve Anadolu Rock’ın güçlü sesi Kıraç, Gazi Kars Bedesteni’de gerçekleşecek ücretsiz halk konserinde Karslılarla buluşacak.